BAŞKA BİR NAZIM HİKMET
Nazım Hikmet’in annesi Celile Hanım.
Yahya Kemal Beyatlı’nın “Sessiz Gemi” adlı şiirinin ilham kaynağı da Celile Hanım idi.
SESSİZ GEMİ
Artık demir almak günü gelmişse zamandan
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.
Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol;
Sallanmaz o kalkışta ne mendil, ne de bir kol.
Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli,
Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli,
Biçare gönüller! Ne giden son gemidir bu!
Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu.
Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler;
Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler.
Bir çok gidenin her biri memnun ki yerinden,
Bir çok seneler geçti; dönen yok seferinden.
Nazım Hikmet’in daha 11 yaşındayken yazdığı şiiri Feryad-ı Vatan,
FERYAD-I VATAN
Sisli bir sabahtı henüz
Etrafı bürümüşü bir duman
uzaktan geldi bir ses ah aman aman!
sen bu feryad-ı vatanı dinle işit
dinle de vicdanına öyle hükmet
vatanın parçalanmış bağrı
bekliyor senden ümit
Nazım Hikmet, “Bence Şimdi Sen De Herkes Gibisin” şiirini henüz 16 yaşında karşılıksız aşkı Sabiha için yazdı.
BENCE ŞİMDİ SEN DE HERKES
Bence Şimdi Sen De Herkes Gibisin
Gözlerim gözünde aşkı seçmiyor
Onlardan kalbime sevda geçmiyor
Ben yordum ruhumu biraz da sen yor
Çünkü bence şimdi herkes gibisin
Yolunu beklerken daha dün gece
Kaçıyorum bugün senden gizlice
Kalbime baktım da işte iyice
Anladım ki sen de herkes gibisin
Büsbütün unuttum seni eminim
Maziye karıştı şimdi yeminim
Kalbimde senin için yok bile kinim
Bence sen de şimdi herkes gibisin
Nazım Hikmet’in, Yeni Mecmua dergisinde Mehmet Nazım takma adıyla ‘Hala Servilerde Ağlıyorlar mı?’ yayınlanan ilk şiiriydi.
HALA SERVİLERDE AĞLIYORLAR MI?
Bir inilti duydum serviliklerde
Dedim: Burada da ağlayan var mı?
Yoksa tek başına bu kuytu yerde,
Eski bir sevgiyi anan rüzgâr mı?
Gözlere inerken siyah örtüler,
Umardım ki artık ölenler güler,
Yoksa hayatında sevmiş ölüler,
Hala servilerde ağlıyorlar mı?
Vala Nurettin’le kurtuluş savaşına katılmak için Anadolu’ya gitmek istedilerse de cepheye gidemediler ve ardından Bolu da öğretmenlik yapmaya karar verdi.
İlerleyen dönemde Batum üzerinden Moskova giderek Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi’nde Siyasal Bilim ve İktisat okudu.
Şiirde fütürizm (gelecekçilik, gelecek bilimi) akımına katıldı.
Şiirlerini seslendirdiği plaklar Colombia plak tarafından dağıtılıp, o dönem lokantalar ve kahvehaneler gibi halka açık yerlerde dinleniyordu, ancak daha sonra her yerde yasaklandı.
Bir süre cezaevinde kaldıktan sonra, Orhan Selim adıyla yazılarını yayınladı.
İstanbul, Çankırı, Bursa cezaevlerinde toplam 12 yıl yattı.
Okuma yazma bilmeyen mahkûmlara da eğitim verdi.
Hiçbir zaman yazı ve şiir yazmaktan, resim yapmaktan vazgeçmiyordu.
Orhan Veli, Melih Cevdet Anday, Oktay Rıfat’ın da katıldığı açlık grevine katıldı.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin desteğiyle, dünya barış konseyine katılmayı hak kazandı.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği pasaportuyla, Vera’yla birlikte Asya ve Afrika yazarlar birliğine katıldı ve Mısır’a gitti ardından da kongre de başkan seçildi.
Romantik devrimci, romantik komünist olarak adının geçmesi genç yaşta aşık olması ve ölümüne kadar da aşık olmayı bırakmadığı içindi.
Sabiha Hanım, Azize Hanım, Şukufe Nihal, Nüzhet Hanım, Lena, Piraye, Lena, Galina, Münevveer Andaç, Vera gibi birçok aşkına yazdığı mektup ve şiirleri halen günümüzde okunmakta.
Sadece Münevver Andaç’tan Mehmet adında bir oğlu olmuştur.
“İvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu?, Nâzım Hikmet’in 1954’te Moskova’da yazdığı üç perdelik tiyatro oyunudur.”
“Oyun bir Sovyet kasabasında geçmektedir ancak yazar konun bir Lehistan, Çek, Macar kasabası veya bir başka ülkede de geçebileceğini belirtmiş; nerede sergilenecekse orada en yaygın isimle değiştirilip sahnelenmesini istemişti. Oyun, Çekoslovakya’da “Filip Filipek Var mıydı, Yok muydu?”, Azerbaycan’da “Hasan Hüseyinov” ismi ile sahnelenmiştir.”
Komünist bir şaire yakışır şekilde 3 Haziran 1963 son aşkı Vera’nın kollarında…
H.H.B.
09.01.2021
