ALEVİLİĞİN DEĞERLERİNİN KIRSAL İLE KENTSELE TAŞINMASI VE AŞINMASI
Aleviliğin iç dinamiklerinin yıpranması ve yaralı bilinç oluşmasının yegane sebebi dedelerin tarihsel bilinç ve gerçekliğini bilginin doğruluğunu test etmeden cemlerde ,muhabbetlerde şifahi olarak anlatmaları modernliğin kattığı çözümsel mekanizmalarının yardımı ile doğrulanmadığı ,mitsel ve doğmatik bir düşüncenin karması ile sorunsallaşmış Aleviliğin farklılaşmasına farklı Aleviliklerin doğmasına sebep olmuştur.
Aleviliğin kırsaldan kentselliğe uzanan gerçekliği modern toplumunun geleneksel ile yeninin çarpışması inançsal kavramların yeniden yorumlanması ile geleneksel hiyerarşi çözüldükçe ,dedelerin alevi toplumunun gidişatını tayindeki rolleri hızla kaybolmaya aşınmaya başlamıştır. Örneğin hakka yürüme erkanlarımız, cemlerimiz , darlarımız, musahiplik, görgü cemleri mizin diğer erkanlarımız ve uygulamaları yok olmaya mahkum olmuş. Bazıları tiyatrosal özelliği ile yapılanlar haline gelmiştir. Modernleşme birlikte geleneksel roller statüler ,sosyal ilişkiler değerler alt üst olmuştur. Aleviliğin sır olmaktan çıkışı inançsal değerlerinin aşınması içlerinin boşaltılması kadim aleviliği kendi içindeki aktörlerle inançsal bağlılarını karşı karşıya getirmiştir.
Alevilerin kırsaldan kente göç kamusal alana çıkması ile bilginin korunması ve üretilmesi konusunda ciddi bir otorite kaymasına neden olmuş ve bundan aleviller etkilenmiştir. Çünkü biliginin kaynağı değişmiş ,kentlileşme ile bilginin kaynağı olan dedenin yerini ,kitaplar ,internet ,eğitimsel organizasyonlar, bilimsel akademik insanların inançsal çalışmalarını daha zengin şekilde sunduğu okullar olmuştur.
Zihinsel ,bilişsel ,kültürel değişmenin etkileri ile sorgulanan araştırılan karanlıkta kalan bir çok sorunun cevabını Aleviliğin hem geleneksel özünü koruyacak hem de onu moderniteyle bağdaştıracak çıkarların ortaya çıkaracağı çelişkilerin nasıl aşılabileceğinde yatmaktadır.
Sonuç olarak Alevilerin modernliğin var ettiği imkanlar içinde nasıl bir gelenek üreteceği , bu bağlamda sorulması gereken sorulardan biridir. Aleviliğin tarihi sosyolojik gerçekliği bilinerek cevaplanması gereken bir soru olduğunu unutmamalıyız. Aşk ile canlar
Sosyolog /İbrahim Ergin